حج (سورة): هيءَ قرآن پاڪ جي ٻاويهين سورة آهي ۽ هن ۾ ڏهه رڪوع ۽ 78 آيتون آهن. هن سورة مبارڪه ۾ حج جو موضوع بيان ٿيل آهي. هيءَ سورة مڪي ۾ نازل ٿي. هن جي نزول جي حوالي سان مفسرن ۾ اختلاف آهي. مفسرن جي خيال ۾ هن جو ابتدائي حصو مڪي ۾ هجرت کان ڪجهه وقت پهرين نازل ٿيو ۽ پنجويهين آيت کان اڳتي جو مديني ۾ نازل ٿيو. هن سورة ۾ رب پاڪ ڄاڻايو آهي ته حق جي مخالفت ڪرڻ واري قوم تباهه ٿي ويندي آهي. حق جي فتح يقيني آهي ۽ دنيا جي ڪابه طاقت ان کي ڪاميابي کان روڪي نه ٿي سگھي. هن سورة ۾ حج جي فرضيت جو ذڪر آهي. قربانيءَ جو اصل مقصد ٻڌايو ويو آهي. مالي قربانين سان گڏ جان جي قرباني به ڏيڻ جو فرمايل آهي. هن سورة ۾ حق جي دشمنن کي انهن جي انجام کان واقف ڪيو ويو آهي ۽ مومنن جي باري ۾ ٻڌايو ويو آهي ته دنيا جي سڀني قومن کي توحيد جي تعليم ڏني وئي آهي ۽ هيءُ دين به اها ئي تعليم ڏئي ٿو. مقصد ته سورة حج ۾ شرڪ جي ڪمزورين کي واضح ڪيو ويو آهي. آخر ۾ مسلمانن کي خير جي انجام جي خوشخبري ڏيڻ سان گڏوگڏ اهو به سمجھايو ويو آهي ته ڪاميابي جو دارومدار خداپاڪ جي حڪمن تي عمل ڪرڻ تي منحصر آهي.